Jak rozpoznać narcystyczne wzorce zachowań u osób w podeszłym wieku

 

Obraz wygenerowany przez AI

Jednym z częstszych mechanizmów obronnych u osób o narcystycznych cechach jest intensywne publikowanie treści dotyczących narcyzmu w mediach społecznościowych. Paradoksalnie bardzo często są to opisy zachowań, które idealnie pasują do nich samych. W ten sposób uwaga zostaje skutecznie odwrócona – osoba taka przedstawia siebie jako ofiarę, a nie sprawcę.

Charakterystyczne bywa również uporczywe przeszukiwanie cudzej aktywności w internecie, sięganie do dawnych wpisów czy wypowiedzi sprzed wielu lat. Gdy w teraźniejszości nie ma realnych powodów do ataku, każda archiwalna treść może zostać wykorzystana jako „dowód” przeciwko drugiej stronie.

Częstą reakcją na postawienie granic (np. zablokowanie w mediach społecznościowych) jest silna, emocjonalna eskalacja. Zamiast refleksji pojawia się potrzeba odzyskania kontroli, nierzadko w formie publicznych komentarzy, aluzji lub prób prowokacji. Są to zachowania, z których większość dorosłych ludzi wyrasta wraz z dojrzałością emocjonalną.

Zdarza się także prezentowanie się jako autorytet moralny lub religijny, przy jednoczesnym deprecjonowaniu przekonań innych. Deklaracje wiary czy wartości bywają wówczas narzędziem do budowania wyższości, a nie przestrzenią autentycznej empatii, miłości czy przebaczenia.

Na początku relacji taka osoba może stosować tzw. love bombing – intensywne okazywanie zainteresowania, troski i sympatii. Moment, w którym orientuje się, że nie ma kontroli nad drugim człowiekiem, a jej opinie nie są bezkrytycznie przyjmowane, często staje się punktem zwrotnym. Wtedy maska opada, a zachowania stają się coraz bardziej otwarte i trudne do ignorowania.

W takich sytuacjach naturalną reakcją bywa dokumentowanie faktów, rozmowy ze specjalistami i porządkowanie własnych doświadczeń. Nie po to, by eskalować konflikt, lecz by chronić siebie i odzyskać poczucie równowagi.

Powyższy tekst ma charakter ogólny i opisuje obserwowane wzorce zachowań. Jeśli ktoś odnajduje się w tych opisach, być może warto potraktować to jako impuls do autorefleksji.